Itak sa Puso ni Mang Juan: Isang Maikling Pagsusuri

              Isang larawan ng tipikal na pamumuhay sa ating bansa, isang pagpapakita ng tunay na imahe ng mga karaniwang mamamayan sa ating lipunan, isang malinaw na paglalarawan sa mukha ng nakararaming taong sinusubukang sakupin ng mga dayuhang kumpanya sa pamamagitan ng kanilang mga produkto – gan’yan ko nakikita ang obra ni Antipas Delotavo na pinamagatang “Itak sa Puso ni Mang Juan”.

            Mula sa aking asignaturang Humanities noong ako ay nasa unang taon- unang semestre ng aking buhay-kolehiyo, natutunan kong si Delotavo ay isang social realist na nagbibigay-pansin sa mga totoong nangyayari sa ating lipunan, lalung-lalo na sa mga manggagawa, na hindi madalas nakikita ng mga tao. Ang likhang sining na ito ay isang halimbawa ng kaniyang mga obra maestra na nagpapakita ng tinatawag na “neo-koloniyalismo” at “mental coloniality” ng mga Pilipino. Paano ko nasabi?

            Una kong sinuri ang lalaking nasa larawan o si Mang Juan. Makikita rito na si Mang Juan ay nagrerepresent sa mga Pilipino o masa dahil sa kaniyang mga katangian: kayumangging balat, kulay ng buhok at pananamit. Sa kaniyang postura at ayos ng pagkakatayo na ang ulo ay nakayuko, ang ekspresyon ng mukha ay parang nahihirapan, ang likod na tila pagud na pagod at ang mga brasong nakalagay sa likuran ay nagpapakita ng tuluyang pagsuko ng mga Pilipino sa mga produktong dayuhan at pagsunod sa mga batas nito sapagkat karaniwan sa mga manggagawang Pilipino ay nagtatrabaho sa ilalim ng mga dayuhan. Kumbaga, kinailangan na lang nilang sumunod upang kumita at may maipampakain sa pamilya. Isa pa, ang Coca-Cola ay isa sa malalaking kumpanya na sumusubok manipulahin ang ekonomiya ng bansa at nakuha nito ang kahinaan ng ating mga kababayan na mabilis tumangkilik sa mga produktong dayuhan.

            Ikalawa ko namang sinuri ay ang “background” ng larawan na may nakasulat na Coca-Cola. Ang matitingkad na liwanag sa ibaba ng larawan ay nagpapakita ng pagiging sikat at glamoroso ng kumpanyang ito sa ating bansa. Ipinapakita rin nito ang pandarayang lihim na naidudulot nito sa pamumuhay ng mga Pilipino. Sapagkat naituturo nito ang pagtangkilik sa maling produkto na hindi naman dapat. Ang mga bagay na kanilang ibenebenta ay pilit nilang ipinapatankilik na hindi naman talaga kailangan ng mga tao sa araw-araw na pamumuhay. Makikita rin dito ang tila kutsilyong nakaturo sa dibdib ni Mang Juan na para sa akin ay nagpapakita ng paghihirap na nararanasan ng mga Pilipino sa ilalim ng mga dayuhan sa mismong bansang ating tinitirhan.

Sa kabuuan, pinalabas ng pintor ang maaring negatibong epekto ng globalisasyon,  komersalisasyon sa Pilipinas at sobrang pagtangkilik ng mga kababayan natin- si Mang Juan bilang representante ng mga mamamayang Pilipino- sa mga produkto ng mga dayuhang kumpanya tulad ng Coca-Cola Companies. Base sa aking nakita sa likhang sining na ito, ang tila-kutsilyong buntot ng letrang C sa Coca-Cola na nakaturo sa puso ni Mang Juan ay nagpapakita lamang ng paghihirap na maaring maranasan natin kung ang mga dayuhang kumpanya dito sa bansa ay patuloy na sasakupin ang industriya at magkaroon ng malaking kontrol sa ekonomiya ng Pilipinas, na sa mga panahon ngayon ay tila itinuturo din sa atin ng mga kumpanyang ito ang pamumuhay na naaayon sa ‘gusto’ at hindi sa ‘pangangailangan’ ng tao.